De mooie openingsfoto van deze nieuwsbrief is van Arjan Boekel. In deze nieuwsbrief komen wij meer te weten over zijn favoriete plant. Op woensdagmiddag 5 november alweer onze laatste presentatie van dit jaar: Floraal glas staat er in het jaarprogramma, maar helaas laat de gezondheid van Koos Engberts het niet toe. Elly en Froukje, die voor ons de presentaties verzorgen, zijn op zoek gegaan naar een vervanger.en hebben die gevonden in Han "de Grassenman" van der Burch. Het thema van deze presentatie is: Siergrassen:Ja of nee. Voor tuinontwerper Piet Oudolf is het een duidelijke ja. Kom kijken, luisteren en maak daarna je keuze.
Op zondag 18 november zijn wij in De Beun in Heiloo te vinden. Tijdens Food.Film.Fest. kun je kijken naar drie inspirerende verhalen over de uitdagingen én oplossingen van ons voedsel in de toekomst.

Mijn favoriete plant is de Echinacea purpurea. Wat me vooral aanspreekt is de rijke bloei, in sprekende kleuren, en de aantrekkelijkheid voor insecten. De bloeitijd valt in een periode dat veel ‘traditionele’ tuinplanten al op hun retour zijn (denk aan Salvia, Geranium en Alchemilla), juist dan begint de zonnehoed met bloeien en dat blijft zo nog wel een maandje doorgaan. Ook aantrekkelijk zijn de uitgebloeide bloemen, die als donkere knotsen nog een tijd lang mooi zijn en goed passen in de hedendaagse – wat wildere – beplanting, met siergrassen en andere late bloeiers, zoals Asters. 
De bloemkleur is bijzonder: een vrij felroze krans van bloemblaadjes omgeeft een oranje knots. Nou zou je zeggen dat oranje en roze niet de beste kleurencombinatie is, maar de natuur trekt zich daar niks van aan. En dat is maar goed ook, want het blijkt prima te kunnen zonder te vloeken. Bij het verbloeien vervagen de kleuren en ontstaan meer oudroze tinten. De hoogte is goed bruikbaar in de tuin, want de planten worden met zo’n 80-120cm niet al te hoog. In arme grond blijven de planten lager dan op rijke grond, maar vallen ze ook niet zo snel om is mijn ervaring. De zonnehoed kan goed tegen droogte en volle zon is prima, maar halfschaduw wil vaak ook nog best gaan.

In bloei zie je vaak hommels, bijen en vlinders op de bloemen vliegen, wat ik van grote toegevoegde waarde vind voor de levendigheid van de tuin. Als je dichtbij genoeg bent, dan kun je een zoete honinggeur opvangen van de bloemen. De bladeren en stengels van de plant zijn vrij grof en ruw behaard. Het ruwe blad is verder weinig inspirerend, deze plant moet het echt van de bloei hebben. Er zijn tegenwoordig vele kleuren, maar mijn voorkeur ligt bij de gewone wilde soort. Deze is sterk en blijft veelal langer leven dan de uitgeselecteerde snoepkleurtjes. Een tweede favoriet is de ‘gewone’ witte, Echinacea purpurea ‘Alba’. Ook deze houdt vaak lang stand op dezelfde plek in de tuin en kan zichzelf uitzaaien om zich te verjongen.
Met een siergras zoals Molinia ernaast, of een Sesleria autumnalis eronder, komt de zonnehoed meteen over alsof deze in de natuur staat, want van origine is deze Noord-Amerkiaanse plant een soort van de prairies. Een plant als Aster ‘Monch’ ernaast of erachter en een vroegere bloeier zoals de Salvia ervoor, zorgt voor een lange bloeitijd. Daarnaast overschaduwen deze soorten de zonnehoed niet, waardoor de plant langer leeft. Concurrentie met hogere planten zorgt namelijk voor een sterk verminderde levensduur.

Ik geef het schepje over aan Geert Meijer.

In een tuin in de sfeer van de NEW WAVE mogen (sier)grassen eigenlijk niet ontbreken. Ze geven de tuin zo’n fraaie losse en natuurlijke sfeer. Maar ja er zijn zoveel soorten wat kies je dan en waar let je op. In deze presentatie gaat Han "de grassenman" van der Burgh ons hier veel meer over vertellen en laten zien. Vanuit de jaren 60-70 tuinen met grote pampagrassen en woekerend bamboe naar de natuurlijke uitstraling die ook Piet Oudolf voor ogen heeft. Zo staan er in de top 10 van favoriete planten van Piet Oudolf, maar liefst 2 grassen.

De presentatie is op woensdagmiddag 5 november in de Ter Coulsterkerk in Heiloo. We starten om 14.00 uur. Gratis bij te wonen door leden van Groei & Bloei. Niet-leden betalen € 5,--.

Elke herfst en winter trekken miljoenen spreeuwen uit Rusland en Scandinavië naar Nederland. En dat betekent: spectaculaire luchtshows. Die indrukwekkende golvende zwermen – murmuraties – lijken haast magisch, maar er zit een slim systeem achter. Geen leider, geen chaos: elke spreeuw let gewoon op z’n zeven naaste buren en ze vliegen allemaal even hard (zo’n 36 km/u). Zo bewegen ze perfect synchroon. Ze doen dat vooral om veilig te blijven. Roofvogels raken in de war van zo’n dansende massa. En als de nacht valt, zoeken ze elkaar op om samen warm te blijven – in bomen, rietvelden of zelfs onder bruggen. Deze ‘zwermintelligentie’ laat zien hoe samenwerking zonder baas ook prima kan werken. https://www.youtube.com/watch?v=1rZ1cJlHUZs

De spreeuw heeft een zomer- en winterkleed. In de winter is hij gespikkeld. In de zomermaanden glimmend zwart. Dan zijn de witte uiteinden van zijn veren afgesleten. 

De naam van de vreemde vrucht waarna wij op zoek waren in de vorige nieuwsbrief is de Akebia quinata. Maar liefst 10 goede inzendingen hebben wij ontvangen en uit de "augurkenpot" is de naam van Gini Latychev-van Leijen getrokken. Gini de Groei & Bloei agenda 2026 ligt voor jou klaar bij de presentatie op woensdagmiddag 5 november. Ben je dan verhinderd, neem dan even contact met ons op via info@midden-kennemerland.groei.nl

Akebia quinata is een halfwintergroene klimplant uit China, Korea en Japan, maar hij voelt zich in ons klimaat ook erg thuis. Vroeg in het voorjaar bloeit de Akebia (zie hierboven) en ruikt heerlijk. De bloemen variëren van paars tot chocoladebruin en zijn zowel mannelijk als vrouwelijk in één trosje – handig, maar voor vruchten heb je echt twee planten nodig. Na de bloei in september/oktober verschijnen de blauwpaarse, worstachtige vruchten. Perfect voor pergola’s of schuttingen, al kan de plant soms wat expansief groeien. Akebia bloeit op oud hout en erg lange scheuten van 6 tot 10 meter kun je gerust wat inkorten tot 2–3 ogen van de hoofdtak. 
Naast zijn mooie uiterlijk heeft Akebia in China al eeuwenlang veel functies. Van de jonge blaadjes wordt thee gezet tegen infecties, de bast kan tot manden worden gevlochten en de vruchten – zacht en sappig van binnen, bitter van buiten – worden in Japan en China zelfs als delicatesse gegeten (schil gefrituurd). En dan de geur! Vanille, of – volgens Stephan Leitner – soms zelfs met een vleugje chocolade.

De Weidekringzwam: de paddenstoel van de heksenkringen
De Weidekringzwam (Marasmius oreades) is een veelvoorkomende paddenstoel die leeft van dood plantenmateriaal. Je vindt hem vooral in graslanden, tuinen en parken, vaak in opvallende cirkels: de bekende heksenkringen. Die ontstaan doordat de schimmeldraden in de bodem gelijkmatig naar buiten groeien. Aan de buitenrand zitten de meeste voedingsstoffen, waardoor daar nieuwe paddenstoelen verschijnen. Rond de kring ontstaat vaak een kale plek met daaromheen extra groen gras. Dat komt waarschijnlijk doordat de zwam bij het afbreken van plantenresten kleine hoeveelheden cyanide vrijgeeft. Voor boeren en terreinbeheerders is dat minder leuk, want de zwam tast de grasmat aan en verlaagt de hooiopbrengst. De paddenstoeltjes zijn taai, met een lichtbruine tot gele hoed en een fijne witte steel. Bij droogte krimpen ze helemaal in, maar zodra het weer vochtig wordt, herstellen ze zich en groeien vrolijk verder – net als de mythische bergnimfen waar ze hun naam aan danken.

Trots zijn wij op onze samenwerking met Theater De Beun. In het kader van de Nationale Biodiversiteitsdag presenteren wij, samen met de Beun, drie indrukwekkende documentaires die ieder op hun eigen manier laten zien hoe het anders kan – met onze landbouw, onze bodem en ons voedsel. Zondag 16 november kun je in De Beun kijken naar:

• De Queeste
• Six Inches of Soil
• Feeding Tomorrow

Drie inspirerende verhalen vol hoop, innovatie en realistische oplossingen voor de toekomst van ons eten.
Je kunt één film kiezen, of ze alle drie beleven met een passe-partout. De films duren tussen de 60 en 90 minuten. In de foyer kun je bovendien kennismaken met ondernemers uit de regio die actief bezig zijn met duurzaam voedsel, lokale productie en biodiversiteit. Zij delen hun verhaal, producten en inspiratie – perfect aansluitend bij de thema’s van de films. Kom langs, laat je inspireren en ontmoet ons en deze bevlogen ondernemers in De Beun. Bekijk het programma en reserveer via debeunheiloo.nl/agenda.

Ben jij ook bezig met voedsel, natuur of biodiversiteit? Of ken je iemand die dat is? Sluit je bij ons aan. Stuur een mailtje met je gegevens naar info@midden-kennemerland.groei.nl.

Ik zag ronde eikels op een jong eikenboompje. Google is your best friend en leerde mij dat het hier een knikkergal betreft. De knikkergal of galnoot is een gladde, ronde 10-20mm grote gal die voorkomt in bladoksels van zowel de zomer- als de wintereik en wordt veroorzaakt door een galwesp (Andricus Koffari). Deze galwesp legt haar eitjes in de bladoksels waardoor de eik geprikkeld wordt tot het vormen van gallen. De gal begint groen en eindigt met een dikke harde schil. In de gal groeit een larve (soms meerdere) die in de gal ook ompoppen. Eind augustus, begin september kruipt de galwesp door een op een houtworm lijkend gaatje uit de gal. De gal blijft na het uitkruipen aan de boom achter. De gallen werden vroeger gebruikt in de geneeskunde en als kleurstof. 

De Bijenvereniging in Noord-Holland-Midden (onze regio) heeft inmiddels een hele organisatie van vrijwilligers opgezet die actief bezig is met het opsporen en bestrijden van nesten van de Aziatische hoornaar (AH). Inmiddels zijn er verschillende nesten in onze regio geruimd. Een  Aziatische hoornaar gezien, geef deze melding door aan  https://www.bijenhouders.nl/members/broek-op-langedijk/
Ter ondersteuning van de aanschaf van diverse instrumenten in de belangrijke bestrijding van de Aziatische hoornaar door de bijenvereniging hebben wij als afdeling een gift gedaan.De bijenvereniging kan in deze strijd iedere steun gebruiken.
 

De Groene Camera 2026 is dé fotowedstrijd voor natuurfotografen uit Nederland en België met uitsluitend foto’s gemaakt in Nederland en België. Deze wedstrijd wordt komend jaar voor de tiende keer georganiseerd door Natuurfotografie.nl, tevens uitgever van Natuurfotografie Magazine. Er zijn diverse categorieën zoals: Landschappen, dieren, planten en paddenstoelen en kust. Kijk voor meer informatie op  groenecamera.nl. Foto’s inzenden kan tot en met 9 februari 2026. De bijzondere foto is van Alex Pansier, winnaar 2025.

Op zaterdag 15 november kunnen (groot)ouders met hun (klein)kinderen een bijzondere ervaring beleven in het Ter Coulsterbos. Het bos is een prachtige plek tijdens een wandeling vol avontuur en ontdekkingen onder leiding van een natuurgids. De wandeling, bedoeld voor kinderen van 4 tot 8 jaar en hun (groot)ouders, neemt de deelnemers mee langs kronkelende paadjes en verborgen hoekjes van het bos. Onderweg kunnen we sprookjesachtige elementen tegenkomen en leren we over de bomen, planten en dieren die in het bos wonen. We verzamelen om 13.15 uur en de wandeling duurt ongeveer anderhalf uur. 
De bijdrage voor kinderen bedraagt € 3,-- (met limonade en wat lekkers bij terugkomst). De begeleider betaalt € 7,-- (met koffie of thee na afloop). We starten en eindigen bij De Trog in Heiloo, Bullaan 4, 1851 VW.  Aanmelden bij info@midden-kennemerland.groei.nl. Na de bevestiging ontvang je een betaalverzoek. Deze wandeling is speciaal voor leden van Groei & Bloei en lezers van deze nieuwsbrief.

Tip: draag laarzen of stevige schoenen bij regenachtig weer en trek niet je mooiste kleren aan.

Vanaf 24 november kunnen de bioculturaproducten weer door leden van Groei & Bloei besteld worden. De bestelling wordt dan medio februari afgeleverd in Limmen. De kwekers van onze vereniging hebben vorig jaar al ervaring met biocultura potgrond gehad en zijn enthousiast. De producten zijn vanaf 24 november te bestellen via de website van Groei  & Bloei https://shop.groei.nl/

Tuinierkwartier is dé Nederlandse podcast over tuinieren gemaakt door Joost van Rooijen en Petra Vijverberg. Elke twee weken praten zij samen met een gast over een ander tuinierthema. Aflevering 12 gaat over bloembollen en luistert lekker weg. https://www.tuinierkwartier.nl/podcast-tuinierkwartier/

De Wunderkammer Verwondering 1961 is de voorloper van het moderne museum en heeft een diverse verzameling van exotische objecten, opgezette dieren, rariteiten, mineralen enz.. Dit kleine museum is te vinden in Schoorl aan de Onderweg 29. Het museum is alleen op zondagmiddag open. https://verwondering1601.nl/over-verwondering1601/

De presentaties beginnen, muv de middaglezing, om 20.00 uur. De zaal gaat 30 minuten voor de presentatie open. Let wel op de locatie waar de presentatie wordt gegeven. Het overzicht van de presentaties in 2025 is terug te vinden op de website.

• Woensdagmiddag 5 november om 14.00 uur presentatie Siergrassen ja of nee, Ter Coulsterkerk Heiloo, Holleweg 111
• Vrijdag 7 november vanaf 10.00 uur bollenmand vullen in Heiloo. Volgeboekt.
• Donderdagmiddag 13 november Plantestafette in Velsen Noord
• Zaterdagmiddag 15 november natuurwandeling (groot)ouders met (klein)kinderen, Heiloo, Bullaan 4. start 13.30
• Zondag 16 november Film.Food.Fest.  in theater De Beun in Heiloo, Willibrordusweg 2
• Dinsdagmiddag 18 en woensdagavond 19 november bloemschikken Ter Coulsterkerk Heiloo, Holleweg 111
• Woensdagochtend 19 november Plantestafette in Uitgeest
• Dinsdagmiddag 9 en woensdagavond 10 december  en donderdagavond 11 december kerstbloemschikken Ter Coulsterkerk Heiloo, Holleweg 111
• vanaf maandag 24 november 2025 t/m vrijdag 23 januari 2026 kunnen de biologische producten van Bio-Kultura voor leden van Groei & Bloei met kortingen tot 20% via de webshop worden besteld
  
  Code KIK-kaart van de Vomar: GRHE2025.