Welkom in de herfst. Er staan nog een paar activiteiten op het programma: een presentatie van een echte tuinbaas over Madeira en La Gomera. Een absolute "must see".  Neem gezellig iemand mee naar de laatste presentatie van dit jaar met na afloop een verloting met plantjes van onze eigen kweker. Jolanda Piersma laat met de door haar aangeleverde foto's haar favoriet een jaarrond zien. Moesmeisje Rijs eet haar moestuin leeg en als je nog een mooi kerststuk op tafel wilt hebben dit jaar dan moet je je snel aanmelden.

Ik kreeg het schepje overhandigd van Doortje van der Eng. Het is voor mij een uitdaging om mijn favoriete plant te benoemen; elke plant roept bij mij een specifiek gevoel op. Ze maken me vrolijk en zorgen voor een goede start van de dag. Het voorjaar vind ik het mooiste jaargetijde. De verschillende tinten groen verwonderen me telkens weer. Elke ochtend sta ik vroeg op om mijn tuin te bewonderen en te zien wat er opkomt en wat niet. En zelfs als een plant niet opkomt, zie ik dat als een kans om iets nieuws te planten. Eerlijk gezegd heeft elk jaargetijde zijn eigen mooie facetten.

Tijdens Open Tuinen stel ik mijn tuin, de kleinste, open. Ik hoop dat ik mensen kan enthousiasmeren en dat ze ideeën opdoen voor hun eigen tuin. Het is immers belangrijk om de flora in stand te houden, ook voor de insecten die afhankelijk zijn van deze planten. 
Mijn liefde voor tuinieren heb ik van mijn tweede moeder, Wil. Zij heeft me alles bijgebracht over planten en tuinieren. De kunst van het tuinieren ligt in het creëren van variatie. Vroeger reden we door het hele land om specifieke Campanula, Meconopsis of Etage primula’s te kopen. Soms pasten we zelfs de grond aan voor de planten die we wilden. Wil had als favoriet de korenbloem. Helaas is ze overleden, maar op de voorkant van haar rouwkaart stonden natuurlijk de korenbloemen. Het jaar na haar overlijden kwam er een prachtige korenbloem op haar graf. Dat vonden we merkwaardig; achteraf bleek het vast een zaadje uit een rouwboeket te zijn.

Uiteindelijk heb ik een keuze gemaakt tussen de boompioen en de Fatsia japonica. Ik koos voor de Fatsia, een plant die in elk jaargetijde een aanvulling is voor de tuin. Deze vingerplant kan zowel binnen als buiten staan en is een echte blikvanger. In huis komt een bloeiende Fatsia bijna nooit voor, maar buiten bloeit hij met zijn witte bloemen in de late herfst, wat een mooi cadeautje is voordat de winter begint. Aangezien de Fatsia in deze periode bloeit, zet ik er soms mijn zelfgemaakte keramische bollen in, zodat ik het hele jaar door iets kleurrijks in de tuin heb staan. Hierbij laat ik je ook graag foto's zien van de Fatsia in de vier jaargetijden. Laat de herfst en de winter maar komen!

Het schepje geef ik nu door aan Janneke Velthuis.

Jack de Geus stuurde een mooie foto in van zijn Callicarpa bodinieri 'Profusion' (Schoonvrucht). Deze heester bloeit in de maanden juni en juli met kleine bolletjes witte bloemetjes met een rood accent waar veel bijen op af kome en in het najaar na de bloei komen de trossen met paarse besjes. Als de blaadjes er na een nachtvorstje af zijn gevallen, zijn de besjes helemaal goed zichtbaar.

Op dinsdag 10 en woensdag 11 december zullen in de middag en avond kerstworkshops worden gehouden in de Ter Coulsterkerk in Heiloo. Er zijn nog een paar plaatsen vrij. De kosten bedragen €40,-- voor leden. Niet leden betalen €50,—. We werken op een biologisch afbreekbaar steekschuim. En omdat de meeste mensen een schaal hebben en hergebruik duurzamer is, neemt u een eigen ondergrond (schaal) mee. Heeft u geen geschikte schaal vermeld dit dan bij aanmelding. Er wordt dan voor een ondergrond gezorgd. De kosten hiervan bedragen €5,--. Verder heeft u een scherp mesje en een snoeischaar nodig. Voor al het overige materiaal en koffie en thee wordt gezorgd. De middag begint 13.45 en avond 19.45 uur. De zaal is een kwartier van tevoren open. Betalingen graag na  aanmelding per mail op NL03RABO0336454589 tnv KMTP Heiloo ovv uw naam en of u lid bent van Groei & Bloei. Geef u snel op en breng de kerst alvast in huis. Is het te vroeg voor Kerst? Nee zeker niet want de basis blijft lang goed. Met een enkele verse bloem kunt u het kerststuk  gemakkelijk "updaten". Voor aanmelden en meer informatie kunt u contact opnemen met Mercedes Docter: benzdocter@icloud.com

De nadagen van dit moesttuinseizoen zijn aangebroken. Natuurlijk gaat het leven onder de grond door, wat ook te zien is aan de ontploffing van paddenstoelen om ons heen. Zelfs eentje in onze kas! Dan is er in ieder geval leven daar! Ik had er al compost op gegooid, want ik was te laat voor groenbemesters. Ik wilde nog wel mosterdzaad of phacelea zaaien. Bloeiend ten onder gaan…

Geen bloemen dus, maar wel zwammen. Dit natte najaar met nu weer heerlijk warme zonnige dagen is fantastisch voor paddenstoelen. En ik heb een grote liefde voor deze vruchten. Nadat ik een jaaropleiding Natuurgids en daarna een van eetbare en medicinale paddenstoelen had gedaan durf ik ook wel hier en daar een boleetje mee te nemen en in de pan te gooien. Pas 1 x ben ik ziek geworden, toen ik een netstelige Heksenboleet had gegeten, onder het genot van een glas wijn. Dat laatste gaat niet met deze specifieke boleet. De gewone heksenboleet (lekkerder dan eekhoorntjesbrood!) doet dan weer niet moeilijk over alcoholgebruik.

Ik ben supertrots op wat ik dit jaar allemaal gekweekt, verzorgd, geoogst en gegeten heb uit onze nieuwe moestuin. Lees hier het verhaal van Moesmeisje Rijs verder.

Henny van de Wilt is een enthousiaste tuinvrouw. Naast haar werk als tuinbaas bij kasteel Sypesteyn in Loosdrecht waar zij al 30 jaar inspirerend en met veel gevoel voor de natuur de hark bedient, geniet zij ook erg van planten in andere biotopen  Zij neemt ons mee naar de eilanden Madeira en La Gomera. Beide eilanden zijn van vulkanische oorsprong en zeer bergachtig. Door de grote variatie aan biotopen op deze eilanden is er een enorme variatie aan planten, waarvan velen endemisch. Zo bevindt zich op Madeira het grootste aaneengesloten laurierbos ter wereld. Henny vertelt gepassioneerd over het al moois dat zij tijdens haar wandeltochten is tegen gekomen. Het belooft een kleurrijke wandeling over bloemrijke eilanden te worden.

De presentatie wordt gegeven op donderdagavond 14 november om 20.00 uur in de Ter Coulsterkerk in Heiloo. De zaal gaat open om 19.45 uur.
De toegang voor leden van Groei & Bloei is gratis. Niet-leden betalen € 4,--.

Om het lidmaatschap nog leuker te maken, introduceert Groei & Bloei een nieuwe pilot: exclusieve voordelen voor leden. Met deze voordelen wordt aangesloten bij het Groei & Bloei Tienpuntenplan voor klimaatvriendelijk tuinieren. Dit najaar zal er gestart worden met een exclusief aanbod om het volgend tuinseizoen op de beste manier te starten: biologische bodemverbeteringsproducten van Bio-Kultura. Vanaf 6 november kunnen leden van Groei & Bloei via de webshop een uitgebreid assortiment aan duurzame bodemproducten bestellen, waaronder:

• Potgrond
• Tuinaarde
• Mestcompost
• Kleimineralen
• Gesteentemeel
• Schapenwol

Deze producten van Bio-Kultura zijn biologisch en dragen bij aan een gezonde bodem én een duurzame toekomst. Onze afdeling doet mee aan een pilotactie wat betekent dat de bestelling bij ons in de regio (Limmen) opgehaald kan worden. Meer informatie en bestellen kan vanaf 6 november via de webshop van Groei & Bloei: https://shop.groei.nl/

Nog geen lid van Groei & Bloei? Dan is dit misschien een mooi moment om in te stappen om zo van deze mooie actie gebruik te kunnen maken. 

Regenwormen zijn belangrijke bodembewoners, die met hun gangen ervoor zorgen dat de bodem luchtig blijft. In Nederland en België komen 22 soorten voor met als bekendste soort de grote blauwkopworm (Lumbricus terrestris). Bij een gesprek over compost vertelde iemand dat als het gaat regenen of het regent dan komen er wormen omhoog in zijn compostbak. Hij vroeg zich af waarom ze dat doen.
Wormen zijn gevoelig voor luchtdrukverandering, hun instinct zorgt ervoor dat ze dan niet verdrinken en dus kruipen ze uit de grond omhoog. Dat zie je ook wel op straat bij heftige regenbuien Daarna gaan ze weer rustig terug naar hun voedsel. Het helpt ook om de compostbak luchtig te houden, takjes fijn te knippen en het is het beter om groen en bruin  materiaal af te wisselen. Citrus hoort niet in de compostbak en natuurlijk bij voorkeur alles biologisch en eierschalen fijnstampen tot poeder, dan wordt het makkelijker opgenomen in de massa.

Regenwormen hebben een sterk vertakt bloedvatensysteem, waarmee de door hun huid opgenomen zuurstof en uit hun darm opgenomen voedingsstoffen worden
getransporteerd. Om het bloed goed te kunnen rondpompen hebben regenwormen meerdere laterale harten. Het aantal varieert per regenworm, Lumbricus terrestris heeft er maar liefst tien.

Een beproefd recept om dahlia's te laten overwinteren is om deze uit de grond te halen. Na het rooien bewaar je de knollen in een droge, koele ruimte, bijvoorbeeld in een bak met turfmolm. Wanneer je dit doet hangt af van het weer. Houd de planten en de weersvoorspellingen dus goed in de gaten om het juiste moment te bepalen.

Niet alleen op het land kunnen we genieten van dahlia’s. De zeedahlia is een anemoon die je vooral kunt vinden in de buurt van de kust met sterke golfwerking of getijdestromen. De zeedahlia's hechten zich stevig vast aan rotsen en keien. Ze kunnen zich voortbewegen door hun voet los te maken van de ondergrond en zich op de stroming mee te laten drijven naar een andere plek. Ze kunnen ook in beperkte mate naar een andere plek kruipen. Op de nieuwe plek hechten ze zich weer vast aan een harde ondergrond. Zeedahlia’s vangen met hun gekleurde tentakels garnalen, krabben en visjes uit het water, die ze verdoven met hun netelcellen. Een zeedahlia kan wel 50 jaar oud worden. Deze anomoon komt ook in Nederland voor. Ze komen voor bij Texel, op veel plekken in Zeeland en er liggen wrakken in de Noordzee die geheel begroeid zijn met zeedahlia’s (info Nature Today).

Tijdens de paddenstoelenpresentatie van Lex Kreffer kwamen de meest mooie plaatjes voorbij. Zelf op pad, dan zijn deze plaatsen een aanrader.

Heilooërbos: veel oude beuken met o.a. glansende porseleinzwammen (op de stam), tonderzwammen, elfenbankjes en een pruikenzwam. Tussen het rottende hout kun je de gewone zwavelkop tegenkomen. 

Wildrijk: een sprookjesachtig landschap. Door de natte bodem en het vele oude hout barst het hier van de paddenstoelen zoals de vliegenzwam met zijn felrode hoed en witte stippen, de gekraagde aardster en het gele kleverig koraalzwammetje.

Buitenplaats Leyduin: een oude buitenplaats met landhuis met de geschubde inktzwam, de rode koolzwam en bij sommige oude eiken de biefstukzwam. 

Zwanenwater: sneeuwzwammetje, fluweelpootje, aardtong, puntmutswasplaat, papegaaizwammetje.  Felgekleurde wasplaten en de zeldzame aardtong vind je hier vaak gewoon naast het pad.

Donkere Duinen: een uniek duinbos. Hier vind je in grote groepen de duinfranjehoed, de witte kluifzwam, de oranje sparrenvlamhoed.

Tip: neem een spiegeltje mee zodat je onder de paddenstoelen kunt kijken naar hun plaatjesstructuur en kijk of er een paddenstoelenexcursie is welke wordt verzorgd door de natuurkenners van het IVN  https://www.ivn.nl/

Al meer dan tien jaar heeft onze afdeling een kwekers- en zaaiclub. Op zaterdagochtend 16 november om 10.30 uur komen de leden van deze beide clubs bij elkaar in de Ter Coulsterkerk in Heiloo. Tijdens deze ochtend kunnen wij zaaigoed en stekjes van kamerplanten en overwinterende stekken ruilen. Verder kunnen we plannen maken voor het nieuwe zaai- en stekkenjaar, ideeën uitwisselen, bespreken wat we nog missen of graag zouden willen in het nieuwe jaar. Op de foto hierboven  een verbascum blattaria, in de volksmond mottenkruid genoemd. Lijkt het je leuk om deel te nemen aan de kwekers- en/of  zaaiclub dan ben je van harte welkom. Meld je aan per e-mail erica2005@live.nl of bel 06-14020843. 

Wie wil dat nou niet, de langbloeiende vrolijke crocosmia's in de tuin?  Dat kan volgend jaar want Armanda heeft voldoende bollen: 25 bolletjes vande lage oranje crocosmia (circa 50cm hoog) voor € 2,-- en 15 bollen van de rode (lucifer) die hoger wordt (120/150cm) ook voor € 2,--. Interesse, neem contact met Armanda op: 06-44083787.

De tentoonstelling: De roep van de O'O in het Allard Pierson museum in Amstedam belicht de relatie tussen de West-Europese mens en de natuur, van de zestiende tot en met de negentiende eeuw. Prachtige tekeningen, boeken en prenten illustreren hoe de natuur door West-Europeanen is onderzocht en opgetekend. De tentoonstelling is te bezoeken t/m 26 januari 2025. https://www.museum.nl/nl/allard-pierson

Gardener’s World is er weer. Op vrijdagavond om 21.00 uur op BBC2

De zaal gaat 30 minuten voor de presentatie open. Let wel op de locatie waar de presentatie wordt gegeven. Het overzicht van de presentaties in 2024 is terug te vinden op de website.

• Woensdag 6 november om 10.00 uur plantestafette in Castricum*
• Vrijdagochtend 8 november vanaf 10.00 uur bollenmand vullen, Limmen (vol)
• Dinsdagmiddag 12 november om13.45 uur bloemschikken, Ter Coulsterkerk Heiloo**
• Woensdagochtend 13 november om 09.00 uur plantestafette in Egmond Binnen*
• Woensdagavond 13 november om 19.45 uur bloemschikken, Ter Coulsterkerk Heiloo**
• Donderdagavond 14 november: presentatie Henny vd Wilt over planten op Madeira en La Gomera, Ter Coulsterkerk Heiloo
• Zaterdagochtend  16 november om 10.30 uur, bijeenkomst zaai- & kwekersclub, Ter Coulsterkerk Heiloo***
• Woensdagochtend 20 november om 10.00 uur plantestafette in Uitgeest*
• Woensdag 27 november om 10.00 uur plantestafette in Beverwijk*
• Dinsdag 10 december om 13.45 uur en om 19.45 uur kerstbloemschikken**
• Woensdag 11 december om 13.45 uur en om 19.45 uur kerstbloemschikken**

*  Voor meer informatie over de plantestafette of aanmelden om een keertje mee te helpen? Neem contact op met Mercedes Docter benzdocter@icloud.com
** vind hier meer informatie over de bloemschikcursussen
*** Hiervoor moet je je aanmelden bij Erica Koopman: Erica2005@live.nl