De allerbeste wensen voor een gezond en groen 2025. Wij hopen jullie vaak te ontmoeten tijdens onze activiteiten. Daarover in deze nieuwsbrief meer. Het bestuur kijkt uit naar de presentatie van Bart Korf aanstaande woensdag over natuur in het Oer-IJ gebied. Aansluitend schenken wij een glaasje om met elkaar te proosten op het nieuwe jaar. In deze nieuwsbrief meer over de komende workshops en brengt de favoriete plant van Nico Brantjes ons weer terug naar de presentatie in november van 'tuinbaas' Henny van der Wilt over Madeira. Nico komen we n deze nieuwsbrief vaker tegen. Daar zijn wij heel blij mee. 
 

Regelmatig  zien we mooie bomen, struiken en planten voorbij gaan bij groei en Bloei hier in de regio Midden Kennemerland. En als ik dan weer zo’n favoriet gepresenteerd zie en lees dan denk ik, ja dat is ook mijn favoriet. Toch zou ik wel eens een gewas willen beschrijven die een ander niet kent of nooit van heeft gehoord. Zo’n favoriet heb ik in huis en hoop dat ook andere leden daar interesse in hebben. Ik heb gekozen voor de Megaskepasme erythrochlamys. Het is geen boom die je van mij zou verwachten maar een plant uit het Zuidelijk halfrond uit het geslacht van de Acanthus familie. Hij wordt ook wel de Brazilian Red Cloak (mantel) genoemd. Een flink groeiende plant met grote ovale eivormige donkergroene bladeren en kan rustig 2 tot 3 meter hoog worden. Een tropische struik die enkel hier in Nederland gedijt in de serre of kas.

Uit het einde van zijn stevige bebladerde stengel ontstaat bij goede omstandigheden een prachtige rode toorts. Je denkt daar komt een bloem maar het zijn kleurrijke helderrode schutbladeren waaruit uiteindelijk een witte lipbloemige bloeiwijze zich ontwikkelt. Het moment dat de schutbladeren zich vormen is de mooiste tijd. Je kunt lang plezier hebben van de plant want het hele proces ontwikkelt zich traag. Langzaam kun je de rode pluim (mantel) zien totdat de witte (minder interessante) bloemen eruit uit komen. Hoe kom je aan zo’n plant en wat bezielt je om hem hier in dit koude kikkerland tot leven te wekken? Dat heeft te maken met het volgende verhaal. We zijn al enig malen op Madeira geweest op vakantie. Het is een prachtig eiland midden in de Atlantische oceaan. Het is een vulkanische eiland en heeft een heerlijk klimaat. Het eiland staat dus vol met interessante beplanting. Wat te denken van de Jacaranda’s, Agapantussen, hortensia’s, Mimosa’s en ga maar door.

Je kunt er fantastisch wandelen o.a. langs de bekende levada’s en genieten van alle natuur. Wij waren op bezoek bij een vriend die daar een huis heeft gekocht op 300 m hoogte. Naast het mooie uitzicht heeft hij ook een prachtige tuin en daar staat de… Megaskepasme naast een  trap. We hebben er een paar stekken van genomen en die stiekem geëxporteerd naar Nederland. De stek stopten we in een plastic zak met een nat stuk keukenrol erin. Thuis hebben we ze op water gezet en zowaar een stek maakte wortels. Dat was bij vrienden mislukt.  De gewortelde stek in goede potgrond gezet. Na twee jaar begon hij voor het eerst te bloeien en dat doet hij nu elk jaar zo rond oktober, niet zo mooi als op het zonnige eiland Madeira, maar toch een leuke ervaring, waardoor je weer een beetje het Madeiragevoel krijgt. Jammer dat het mooie eiland zo ver van huis ligt en ik hou niet zo van vliegen. 

Ik draag het schepje over aan Immy Verduin.

De presentatie van Bart Korf op woensdagavond 8 januari om 20.00 uur in de Ter Coulsterkerk behandelt het ontstaan, de ontwikkeling en toekomst van natuur en landschap van het Oer-IJ gebied. Voor de komende decennia is het een uitdaging om deze waarden te behouden en versterken en te combineren met oplossingen voor klimaatverandering, verstedelijking, recreatiebehoeften en een natuur inclusieve landbouw. Lees hier meer over deze presentatie.

Ook dit voorjaar wordt er weer een 3-delige cursus bloemschikken gegeven. Wat we precies gaan doen wordt hier niet bekend gemaakt, maar leuk wordt het wel. De data en gegevens voor aanmelden zijn hier te vinden: 

Appel- en perenbomen gaan nu in rust. Tussen december en maart staat de groei stil en dat is een goed moment om te snoeien. Nu ze kaal zijn heb je ook een goed overzicht. Een jonge fruitboom moet nog goed in vorm komen. Een volgroeide appel- of perenboom (5 jaar of ouder) bekijk je eerst van een afstand zodat je kunt zien hoe de vorm is en of de takken goed verdeeld zijn. Nico Brantjes, een expert op dit gebied, zal je aan de hand nemen: na een theoretisch gedeelte ga je zelf aan de slag. 

De workshop wordt gehouden op vrijdagochtend 14 februari 2025, start om 10.00 uur en duurt ongeveer 2 tot 2,5 uur. De workshop wordt gehouden in Heiloo in De Trog. Naast een theoretisch gedeelte binnen gaan we het buiten in de praktijk brengen. Klik hier voor meer informatie en aanmelden. 

Is de druif nog niet gesnoeid? Doe het dan deze maand. Op de website van Groei en Bloei wordt aan de hand van een filmpje uitgelegd hoe je dit het beste kan doen. https://groei.nl/tuin/tuinonderhoud/tuinkalender/hoe-snoei-je-een-druif-in-de-winter-video

Op maandagavond13 januari wordt er een workshop gereedschapsonderhoud gegeven in Heiloo. Kijk hier voor aanmelding en informatie. Neem je eigen materiaal, zoals spade, schoeischaar en wat je nog meer gebruikt, mee. Met goede instructies geniet je nog meer van goed onderhouden gereedschap en dat werkt veel prettiger. Op 14 februari kan de scherpe snoeischaar meteen gebruikt worden!

Het weer is (te) zacht en dat heeft effect op de natuur. Er piepen al bollen op in de op 8 november gevulde bollenmand. Is dat niet te vroeg? komt dat wel goed? Lieuwe Stins van De Bloemoloog hiernaar gevraagd en hij meldt hierover het volgende: "Als bloembollen die in potten zijn geplant al beginnen uit te lopen door de warme winter, kunt u enkele stappen nemen om ze te beschermen en hun groei te ondersteunen: 

1. Bescherming tegen vorst
Als er later in de winter alsnog strenge vorst optreedt, kunnen de jonge scheuten beschadigd raken.Verplaats de potten naar een beschutte plek, zoals een schuur, garage, of een koude kas. Als dat niet mogelijk is, bedek de potten met bladeren, jute of vliesdoek om de bollen te isoleren.

2. Water geven
Controleer regelmatig de vochtigheid van de potgrond.Geef matig water; de grond moet licht vochtig blijven, maar niet nat.Te veel water kan leiden tot rotting van de bollen.

3. Zonlicht beheren
Zet de potten op een plek waar ze wat licht krijgen, maar vermijd volle zon. Dit voorkomt dat ze te snel doorgroeien.Houd de groei zoveel mogelijk traag en compact.

4. Voeding beperken
Geef in deze fase geen meststoffen. Voeding stimuleert verdere groei, wat ongewenst kan zijn als de kans op vorst nog bestaat.

5. Toch vroege bloei?
Als de bollen blijven groeien en mogelijk vroeg bloeien: Geniet van de vroege bloemen! Als de bollen uitgebloeid zijn, kunt u ze na de bloei in de tuin planten om volgend jaar opnieuw te laten bloeien.

Tip voor de volgend jaar
Voor een gelijkmatigere groei kunt u bloembollen in potten een koelere start geven door ze op een schaduwrijke en koele plek te zetten na het planten.".

Slot Assumburg is een kasteel in Heemskerk en is gedurende vele eeuwen een adellijk verblijf geweest. Een groot aantal verschillende geslachten hebben er gewoond. Een rijke koopman uit Amsterdam liet er een barokke tuin aanleggen. Van deze tuin zijn gravures bewaard gebleven. In 1997 werd het besluit genomen om het gebied bij kasteel Assumburg een groene invulling te geven. Bij de aanleg van het park, dat er vanaf 2000 ligt, werd destijds ook de reconstructie van een formele tuin uit de 18^e eeuw gepland. Deze tuin werd van af 2008  aangelegd en werd in juni 2011 geopend. Hierbij bevindt zich ook een boomgaard met historisch fruit, een rosarium en een groente- en kruidentuin. Nico Brantjes, voormalig hoofd groenvoorziening van de gemeente Heemskerk, neemt ons op woensdagavond 5 februari 2025 mee in zijn ervaring over de ontwikkeling van een park en de bijzondere kasteeltuin. Lees hier meer.

Er bloeit nog van alles in de winter. Ook het rode peperboompje bloeit in de winter. Meestal pas rond februari, maar in zachte winters vind je ook eind december al bloeiende planten. De roze tot lichtpaarse bloemen groeien in bundels aan de kale takken waardoor ze goed zichtbaar zijn. Na de bloei komen de rode bessen waaraan de plant haar naam dankt. In het wild is deze plant in Nederland sinds 2017 beschermd – maar het boompje wordt ook in tuinen geplant. Rood peperboompje behoort tot de meest giftige gewassen van onze flora. Met zijn giftigheid beschermt de plant zich tegen vraat door dieren. De bloemen kunnen al vroeg in het jaar bezocht worden door insecten en verschillende vroegvliegende bijen, vliegen en vlinders. In dit filmpje van Flora van Nederland meer informatie over het rood peperboompje: https://www.floravannederland.nl/planten/rood_peperboompje

Lijkt het je leuk om ons vrijwilligersteam te komen versterken, dan is dit een goed moment. Wij kunnen altijd (extra) hulp gebruiken, zoals een coördinator voor het open tuinenweekend bijvoorbeeld, voor het helpen bij vergroeningsprojecten of het organiseren van evenementen/excursies/workshops. Ook zijn wij nog op zoek naar een docent voor moestuinlessen (lesprogramma ligt klaar). Kijk hier naar de mogelijkheden of benader een van ons. Wij kijken uit naar je komst.

Aard van het Beestje

De prijs voor het beste natuurboek van Nederland gaat dit jaar naar het boek ‘Aard van het beestje’ van Caspar Janssen en Margot Holtman (illustraties), uitgeverij Atlas.

De jury: "Aard van het beestje heeft alles wat een natuurboek nodig heeft. Je leert ervan, het leest vlot, de illustraties zijn gedetailleerd zonder oubollig te zijn. In honderd mini-reportages reis je mee door de natuur, aan de hand van diersoorten. Niet alleen de bekende spektakelsoorten, maar ook minder sexy exemplaren, zoals de snotolf en de rivierdonderpad. De verhalen gaan niet alleen over de deze dieren, maar ook over de connectie met hun leefomgeving. Zo rijst het besef: in de natuur hangt alles met alles samen. De boomgaard met de steenuil en de rafelige akkerrandjes met de patrijs. ‘Aard van het beestje’ is een ode aan de natuur én aan de mensen die ervoor zorgen."

Laatste kans. Exclusief voor leden van Groei & Bloei: producten van Bio-Kultura. Deze producten zijn allemaal biologisch en dragen bij aan een gezonde bodem én een duurzame toekomst. Begin het volgend tuinseizoen op de beste manier met biologische bodemverbeteringsproducten van Bio-Kultura. Er is een uitgebreid assortiment met o.a. potgrond, tuinaarde, mestcompost, kleimineralen, gesteentemeel, schapenwol. Bestellen kan tot 15 januari 2025. Voor meer informatie en bestellen ga naar de webshop van Groei & Bloei: https://shop.groei.nl/. Er moet eerst een account worden aangemaakt met een eigen wachtwoord. Daarna kan er besteld worden.

De presentaties beginnen, muv de middaglezing, om 20.00 uur. De zaal gaat 30 minuten voor de presentatie open. Let wel op de locatie waar de presentatie wordt gegeven. Het overzicht van de presentaties in 2025 is terug te vinden op de website.

• Woensdagavond 8 januari presentatie Natuur in het Oer-IJ gebied, Ter Coulsterkerk, Holleweg 111, Heiloo gevolgd door nieuwjaarsborrel
• Maandagavond 13 januari 19.00 uur Gereedschapsonderhoud in Heiloo, De Trog, Bulllaan 2, 1851 VW Heiloo
• Zaterdag 18 januari om 13.00 uur Nationale Tulpendag op het museumplein in Amsterdam
   https://www.iamsterdam.com/uit/agenda/festivals/events/nationale-tulpendag
• Woensdagavond 5 februari presentatie De tuin van Kasteel Assumburg, Sporthal De Bloemen, De Bloemen 71, 1902 GT Castricum
• Vrijdagochtend 14 februari 10.00 uur workshop fruitbomensnoeien, De Trog, Bullaan 2, 1851 VW Heiloo
• Dinsdagmiddag 25 februari 13.45 uur, bloemschikken Ter Coulsterkerk Heiloo*
• Woensdagavond 26 februari 19.45 uur, bloemschikken Ter Coulsterkerk Heiloo*
• Woensdagavond 5 maart 20.00 uur Algemene Ledenvergadering gevolgd door presentatie van Suzanne van Dam over bijen, Ter Coulsterkerk, Holleweg 111, Heiloo. Meer informatie in de volgende nieuwsbrief
• Dinsdagochtend 18 maart 10.00 uur Wilgentenenvlechten in Heiloo. Meer informatie in de volgende nieuwsbrief
• Dinsdagmiddag 25 maart 13.45 uur, bloemschikken Ter Coulsterkerk Heiloo*
• Woensdagavond 26 maart 19.45 uur, bloemschikken Ter Coulsterkerk Heiloo*
• 27 juni 4-daagse tuinenreis naar Vlaanderen
  *Kijk hier voor meer informatie over bloemschikworkshops