Mijn tuin staat vol paardenbloemen en ik koester ze allemaal. Zelfs die in de voortuin, waar sommige mensen erover mopperen. In de gemeenteperken worden ze gemaaid en gestoomd om ze weg te krijgen. Maar hier mogen ze staan, hier zijn ze welkom. Want paardenbloemen zijn nuttig.

De paardenbloem is bijvoorbeeld eetbaar. In het voorjaar oogst ik de bladeren en voeg ze aan allerlei gerechten toe, zoals hartige taart, soep, omelet en smoothies. Ze zijn wat bitter maar enorm voedzaam en zitten vol vitaminen. Paardenbloem in de tuin? Gratis superfood! En niet alleen de bladeren zijn eetbaar. Van de bloemen kun je siroop maken of, voor de durfals, eet ze uit het vuistje. De wortel in de thee helpt de spijsvertering. Zelfs de zaden zijn eetbaar, hoewel ik geen idee heb hoe.

Van de gele bloemen kun je zalf maken. In het voorjaar oogst ik dagelijks bloemen en laat ze twee weken in bijvoorbeeld massage- (voor lichaam) of rozenbottel- of olijfolie (voor gezicht) trekken. Als je de olie daarna zeeft kun je deze direct op de huid gebruiken, of mengen met verwarmde bijen- of candelillawas voor zalf. Het verzacht de schrale huid, bijvoorbeeld als je handen ruw zijn van het werken.

Zelfs in de tuin is de paardenbloem handig. Dat klinkt gek, maar ik blijf erbij: paardenbloemen zijn een voordeel. Want met de diepe penwortel trekt de paardenbloem mineralen omhoog, die voor andere planten te diep in de grond zijn weggezakt. Paardenbloem pompt het naar zijn bladeren. Scheur ze af en gooi ze op de composthoop, zodat de mineralen je andere planten voeden. En op de plek zelf, waar paardenbloem groeit, verbetert diens penwortel de bodemstructuur.

Maar de belangrijkste reden om paardenbloemen in mijn tuin te verwelkomen, is hun rol bij insecten. Er is geen bloem die meer bijen trekt dan de paardenbloem. Wageningen Universiteit telde op dit ‘onkruid’ wel 107 verschillende soorten! Vooral in de lente zijn er weinig planten te vinden die zo massaal bloeien. Ze zijn rijk aan stuifmeel en nectar en voor bijen, maar ook vlinders en kevers een belangrijke voedselbron.

De paardenbloem is toe aan een nieuw imago. Hij is eetbaar, heilzaam, goed voor de bodem en goed voor insecten. Dat is toch geweldig voor een plant? En juist nu het zo slecht gaat met insecten zouden we de gele bloemen moeten omarmen overal waar we ze zien. Daarom verwelkom ik ze in mijn tuin. Ik haal wel de uitgebloeide bloemen weg zodat ze zich niet in de tuinen van de buren uitzaaien. Soms laat ik de weggehaalde bloemen op een plekje achteraf zaad vormen en zaai ze op nieuwe plekken door mijn tuin. Een paardenbloem naast het pad in mijn voortuin heeft zelfs een eigen naambordje gekregen, met al zijn goede eigenschappen erbij. Zo kan iedereen zien dat de paardenbloemen hier met een reden groeien. Misschien durven dan meer mensen deze superplant te laten staan.

Iris Veltman

Iris’ Garden Ecology