Vergeet bijenbollen, vergeet stinzen – de belangrijkste voorjaarsbloeiers voor insecten zijn paardenbloem en bloeiende (inheemse) wilgen.

Een paar cijfers: volgens Wageningen Universiteit en Research bijvoorbeeld vliegen op de bloemen van boswilg wel 48 verschillende bijensoorten. Dat zijn er zo veel, dat boswilg op nummer 20 staat in hun top-100 van bloemen met de meeste soorten bijen bezoekers. (Op 1 staat trouwens de paardenbloem). En op Waarneming.nl, waar mensen kunnen invullen welke insecten en planten ze hebben gezien, heeft de schietwilg een lange lijst met bijen, vlinders, kevers en meer op de bloemen verzameld. Nu wordt de schietwilg vaak in tuinen toegepast als knotwilg. Maar dan trekt hij vaak veel minder insecten.

Wilgen zijn tweehuizig: ze bloeien met alleen mannelijke of alleen vrouwelijke katjes. Beide soorten katjes zijn van levensbelang voor insecten in het (vroege) voorjaar: de mannelijke katjes zijn rijk aan stuifmeel en de vrouwelijke katjes rijk aan nectar. Die katjes verschijnen juist als er nog weinig andere nectar- en stuifmeel bronnen zijn: de schietwilg bloeit vanaf april en de boswilg vanaf maart. En als een wilg bloeit, bloeit die massaal. Je moet heel wat botanische tulpjes planten om die rijkdom te evenaren, en dan nog geven de meeste insecten de voorkeur aan zo’n wilg.

Het lastige aan knotwilgen: ze worden, zeker in tuinen, nogal eens jaarlijks gesnoeid. Als je iedere winter de hele pruik van de boom haalt, komen er geen bloemen aan en dát is nou juist waarmee die wilg zo veel insecten trekt. Wilgen bloeien namelijk vooral op éénjarig hout. Dat zijn de takken die zich in het voorgaande jaar hebben gevormd. En dus komt er geen katje aan. Bijen, vlinders, de meeste kevers – ze hebben in maart en april niks aan een kale knotwilg. Gelukkig kan je makkelijk je wilg omtoveren tot insecten walhalla! Als je bijvoorbeeld een laan van wilgen hebt kun je de bomen om en om snoeien, zodat iedere knotboom om het jaar bloeit en insecten er altijd eten kunnen vinden. Oudere knotwilgen kun je zelfs om de 2 tot 5 jaar snoeien, zodat je wel de vorm behoud maar ook de bloemen. Ze worden dan wel wat hoger. Is dat geen optie, of heb je slechts één of twee knotwilgen, snoei dan jaarlijks alleen de dikste takken weg. Uitdunnen, dus. Zo geniet je van je boom én van insecten.

Iris Veltman